W dzisiejszych czasach konsumenci są coraz bardziej świadomi i często czytają etykiety produktów spożywczych i kosmetyków. Gdy w ich składzie obecne są emulgatory lub zagęstniki, często wywołuje to kontrowersje, a nie zawsze słusznie. Niewielu wie, że gdyby nie te substancje, wiele produktów mogłoby nie powstać albo miałoby bardzo krótki okres przydatności do spożycia. Emulgatory i zagęstniki to funkcjonalne dodatki do żywności oraz do kosmetyków, co oznacza, że mają wpływ na ich konsystencję i ogólny wygląd. Chcecie dowiedzieć się więcej o funkcjach i zastosowaniach emulgatorów i zagęstników? Koniecznie czytajcie dalej!
Zobacz także: Jak używać tłuszczu podczas pieczenia Poznaj metody profesjonalnych piekarzy
Czym są emulgatory i zagęstniki?
Emulgatory to dodatki spożywcze, które umożliwiają powstanie jednorodnej emulsji. Emulsje powstają z dwóch niemieszających się cieczy – wody i tłuszczu. Bez dodatku emulgatorów nie byłyby się w stanie połączyć i stworzyć homogenicznej mieszaniny, która nie będzie się rozwarstwiać. Wymieszanie tych dwóch cieczy sprawia więc, że produkt końcowy zachowuje trwałość na dłużej.
Emulgatory działają w taki sposób, że wytwarzają micele, które mają jedną część rozpuszczalną w wodzie, a drugą – w olejach. Ponieważ ustawiają się pomiędzy warstwami, zmniejszają odpychanie się ich cząsteczek i może powstać jednorodna emulsja.
Z kolei zagęstniki to, jak sama nazwa wskazuje, substancje, które mają za zadanie zagęszczenie wyrobów. Korzysta się z nich, by uzyskać pożądaną konsystencję. Zagęstniki pęcznieją w wodzie i tworzą lepkie i kleiste roztwory. Większość z nich ma pochodzenie naturalne.
Niektóre emulgatory nie tylko tworzą emulsje, ale również stabilizują i zagęszczają wyroby. Często więc emulgatory i zagęstniki są rozumiane jako jedna grupa substancji.
Emulgatory i zagęstniki w produkcji żywności
Najbardziej popularnym zastosowaniem emulgatorów i zagęstników jest wykorzystanie ich w przemyśle spożywczym. Stworzenie emulsji jest ważne przy produkcji majonezów, serów topionych, gotowych zup czy koktajli. Co więcej, można znaleźć je w pieczywie, gdyż hamują jego czerstwienie. Emulgatory są również odpowiedzialne za aksamitną konsystencję czekolady. Z kolei zagęstniki sprawiają, że jogurty, serki, margaryny, dżemy czy galaretki nie są zbyt płynne.
Najczęściej stosowane emulgatory i zagęstniki w produkcji żywności to:
- agar,
- guma guar,
- mączka chleba świętojańskiego,
- pektyna,
- żelatyna,
- lecytyny.
Emulgatory w kosmetykach
W kosmetykach emulgatory pełnią podobne funkcje co w produkcji żywności. Mają za zadanie nadać produktom jednorodną konsystencję. Dzięki temu nie tylko mogą być używane dłużej, ale sama aplikacja jest łatwiejsza. Poza tym kosmetyki, które się nie rozwarstwiają wydają się dla konsumenta bardziej estetyczne. Emulgatory dodawane do kosmetyków nie powinny nadawać im żadnego zapachu i muszą być neutralne dla skóry.
Emulgatory w kosmetykach można podzielić na dwie grupy: naturalne i syntetyczne. Do naturalnych należą wosk pszczeli, lecytyna, olej jojoba lub guma ksantanowa. Z kolei syntetyczne to: glikol polietylenowy, trietanoloamina czy dietanoloamina. Jednym z najbardziej znanych emulgatorów w kosmetykach jest polisorbat 20. Teoretycznie nie należy do żadnej z grup, gdyż jest pochodzenia półsyntetycznego – otrzymuje się go z oleju kokosowego. Polisorbat 20 stabilizuje emulsje, jest zagęszczaczem, ale też i modyfikatorem lepkości. Można go znaleźć w produktach przeznaczonych do pielęgnacji włosów, ale też i w oliwkach dla niemowląt, kremach, dezodorantach czy balsamach do ciała.
Podsumowanie
Jak widać, część produktów spożywczych i kosmetycznych nie mogłoby się obejść bez emulgatorów i zagęstników. Dzięki nim nie tylko mogą powstawać jednorodne mieszaniny, ale i z racji tego, że nie dochodzi do rozwarstwienia, wyroby stają się bardziej estetyczne dla konsumentów. Równie istotne jest to, że wydłużają okres ich trwałości.
Obecność emulgatorów i zagęstników w składzie różnych produktów nie powinna niepokoić. Mimo to warto jednak sprawdzić, czy są to substancje pochodzenia naturalnego czy syntetycznego. Choć syntetyczne nie są szkodliwe dla zdrowia, lepiej sięgać po te naturalne. Istotna jest również proporcja emulgatorów i zagęstników do pozostałych składników. Nie powinny one stanowić więcej niż 50% całości.
